Henk de Court Onderwater

Short english version of this website 
Hendrik Theodorus (roepnaam Henk, voor zijn vrienden”Court”) de Court Onderwater: kunstschilder,  6 aug. 1877 – 8 mei 1905

Geboren in Dordrecht als zoon van een bekende Dordrechtse handelsfamilie.
Aanvankelijk werd hij voor de handel bestemd, maar tekenen interesseerde hem meer. Het verhaal gaat dat zijn vader aan Jozef Israëls een tekening van hem liet zien en hem om advies verzocht. Dat luidde: stuur de jongen maar eens naar Parijs en laat hem daar een jaar of wat werken.

Op 16-jarige leeftijd, in 1893, werd hij leerling van de Rotterdamse academie voor Beeldende Kunsten.
Drie jaar later vertrok hij naar Parijs waar hij zijn studie voltooide op de destijds vermaarde Academie van Rodolphe Julian (1834-1908), een privé kunstacademie, waar een groot aantal aankomende schilders, tekenaars en beeldhouwers college liep. Hij studeerde bij J. Lefèbre en TR Fleury.
Zijn ouders en jongste zuster Nel vergezelden hem gedurende het eerste half jaar. Van 16 sept. 1896 tot 1 februari 1897 verbleven ook zij in Parijs.
Hij bleef er vier jaar, woonde in de Rue Fontaine 24.

Net als zijn leermeester Julian bepaalde hij zich vooral tot het genrestuk en het portret. Genrestuk: een voorstelling uit het dagelijkse leven of uit de alledaagse omgeving. In de 19e eeuw was dit zeer populair. (bron: krant)

O. v. T. schrijft onder andere: “Of het door zijn verblijf te Parijs was, of wel doordat het in zijn karakter lag die kunst te geven, maar door en door Frans was heel zijn werk. In zijn tere krijt- en potloodstudies vanuit die tijd, lag al het bekoorlijk geniale zwierig elegante der Franse school en hij toonde zich een uiterste serieus en kundig zeer gevoelig tekenaar en schilder. Frans bleef zijn werk. Tot voor enige tijd er een kentering kwam in zijn richting en hij zich aan de echt Hollandse binnenhuizen gaf.”

In 1901 vertrok hij naar Brugge in België. Daarna woonde hij kort in Heeze, Volendam en Dordrecht tot 1902. Vandaar trok hij naar Laren en werd circa augustus 1903 een van de eerste leden van de Larensche Club De Tien, een schildersgroep. Begin 1905 woonde hij een paar maanden in Nunspeet.

Hij werd lid van het Dordtsche  tekengenootschap Pictura,  en daarnaast van Arti et Amicitiae en van  Sint Lucas, beide kunstenaars verenigingen in Amsterdam.
Hij schilderde, tekende en lithografeerde portretten, figuur en vooral in zijn Larense tijd veel boereninterieurs.

Hij was een beminnelijke en beschaafde kunstenaar die graag gezien werd in het levendige en actieve gezelschap, dat deze Larense schilders vormden tijdens de bijeenkomsten in het Kroegje van Hamdorff. (bron).

In 1904 kreeg hij de Willink Van Collenprijs uitgereikt, voor het schilderij op de foto hieronder (links). Op deze foto zit hij voor het schilderij en leest de krant, waarschijnlijk het bericht dat hij de prijs had gewonnen. We hebben het schilderij nog niet teruggevonden, wel een schilderij dat er erg op lijkt. Dit lijkt een voorstudie te zijn geweest. Verschillen zitten hem vooral in de positionering van het hoofd op het schilderij. Bij de voorstudie raakt de kap de rand van het schilderij, zowel boven als links en rechts. Bij het winnende schilderij heeft hij ruimte gelaten tot de rand.

Op zijn 26e schreef hij zijn ouders over deze prijs:

14 april 1904
Beste ouders,
Ik lees juist vanavond in de courant dat ik de Willink van Collen-prijs heb gekregen in Arti et Amicitiae met H. Luns en Wolter de laatste een goede vriend van me.
Het doet me verduiveld veel genoegen vooral omdat het is met een oud vrouwtje dat al zo moeilijk is er iets goeds van te maken. Nu zal ik het wel verkopen aan de verloting ook.
Het is een begin van het jaar en hoop ik nu maar dat het een beetje beter zal gaan….

Hij verkocht het schilderij eind 1904 inderdaad via een loting.
In 1904 won hij bij de 14e wereldtentoonstelling in St. Louis, Missouri een zilveren medaille met zijn Larens binnenhuis.

Het leek hem  goed te gaan, hij kreeg goede recensies en zijn werk werd goed verkocht. Hij had vrienden en was actief in de verenigingen. Ook de verstandhouding met ouders en zusters was heel goed.
Toch benam hij zich op 8 mei 1905 van het leven, slechts 27 jaar oud.

Hij had een heel goede verstandhouding met zijn zuster Nel, ontdekten we door het plakboek, dat zij maakte van foto’s, ansichtkaarten en brieven van hem aan haar en hun ouders. Zij was 25 toen haar broer, 10 dagen voor haar 26e verjaardag zijn leven beëindigde.
Onder een foto van hem plakte ze een tekst; misschien was het zijn lijfspreuk.  “Zelfkennis leidt vanzelf tot een zacht oordeel over de gebreken en tekortkomingen van een ander”.
Het boek moet haar getroost hebben.

Familieleden (nazaten van zijn 2 zusters, Henk was ongetrouwd) kregen veel van zijn werken via erfenissen in huis. We hebben foto’s gemaakt van de schilderijen, schetsen, tekeningen en scans van de brieven en ansichtkaarten. Hierdoor krijgen we een inkijkje in zijn leven als kunstenaar, als zoon, als broer.
We raakten onder de indruk van de kwaliteit en de hoeveelheid en hebben een groot deel hiervan op deze website bij elkaar gebracht. Dat leverde reacties op van mensen die thuis ook een De Court Onderwater hadden hangen en nog meer foto’s, én nieuwsberichtjes hierover.
Nieuwsgierig? Lees verder op de pagina over zijn werk en op Levensfeiten hoe zijn korte leven verliep en wat de reden zou kunnen zijn voor zijn zelfgekozen dood.

Anno 2019 zijn veel oude kranten en tijdschriften gedigitaliseerd en het bleek eenvoudig om recensies terug te vinden en er zo een mooi overzicht van de te maken op de pagina Kranten.

Er is ook een compleet chronologisch overzicht van zowel zijn werken, krantenrecensies en brieven.